Félagsfræðilegt innsæi: Að sjá tengslin milli hegðunar einstaklings og þess þjóðfélags sem hann býr í.

-C. Wright Mills

-Hegðun manna mótast af hópunum sem þeir tilheyra

-Gerir mönnum kleift að skynja öll þau öfl sem hafa áhrif á

daglegt líf fólks með því að setja það í víðara samhengi

Félagslegt vandamál: Einhver hegðun eða félagslegt hátterni sem fólk í þjóðfélaginu er ekki sátt við og telur að þurfi að lagfæra eða jafnvel uppræta.

- t.d. Glæpir og afbrot

Félagsfræðilegt vandamál: Vandamál sem fela í spurningu um orsakasamband, þ.e. hvaða orsakir er um að ræða og hverjar eru afleiðingarnar.

-t.d. Hvað veldur því að menn fremja afbrot? Eru

afleiðingarnar bara fétjón og mannlegur skaði?

Verstehen: Að setja sig í spor einhvers í þeim tilgangi að sjá heiminn frá hans sjónarhorni sem meðlimur ákveðins hóps.

-Max Weber

Félagsfræði: Sú vísindagrein sem fæst við að rannsaka mannlegt samfélag, félagslegar stofnanir þess og þau félagslegu samskipti sem eiga sér stað innan þess.
Pósitívismi: Heimspekistefna sem leggur áherslu á að rannsóknir séu gerðar með rannsóknaraðferðum náttúruvísindamanna.

-Félagsfræðin átti þar með að fjalla um lögmál í samfélaginu á sama hátt og náttúruvísindin fjölluðu um lögmál í náttúrunni.

Greinar samfélagsfræðinnar: eru 6 talsins

-Hagfræði: Fjallar um efnahagskerfið, notar mikla stærðfræði

-Lögfræði: Felst í túlkun laga

-Mannfræði: Gerir samanburð á ólíkum samfélögum og beinist mest að því sem er framandi fyrir rannsakandann.

- Notar mest langtíma þátttökuaðferðir.

-Sagnfræði: Kannar framvindu sögulegra atburða.

-Nú er farið að tíðkast að líta á söguna sem ”Félagsfræði hins

liðna”, þar sem ólík sjónarhorn eru borin saman.

-Sálfræði: Skoðar tilfinningar, minni, nám, skynjun og greind. Leggur meiri áherslu á einstaklingamun en félagsfræðin.

-Hefur aðallega þróast á vesturlöndum og rannsakað millistéttina

-Stjórnmálafræði: Beinir athygli sinni að setnum og hugmyndafræði stjórnmálaaflanna, uppbyggingu valdakerfisins og stjórnmálahegðun almennings.

-Notar hugtök á borð við: Réttlæti, frelsi, jafnréttu, lýðræði…

Brautyðjendur félagsfræðinnar:

August Comte: Faðir félagsfræðinnar, setti fram hugtakið 1838. Frumkvöðull Pósitívismans.

Herbert Spencer: Líkti samfélaginu við lifandi veru þar sem samstarf einstakra líkamshluta héldi henni á lífi. Öll samfélög þróast frá hinu einfalda að hinu flókna. Félagsleg afskipti trufla þróunina.

Émile Durkheim: Rannsakaði sjálfsvíg. Lagði grunninn að samvirknikenningunum. Notaði líkamssamlíkinguna um samfélagið. Viðmið, gildi og sameiginleg viðhorf eru félagsleg í eðli sínu.

Karl Marx: Álitinn upphasmaður átakakenninga. “Til að skilja hverning samfélag virkar þarf að skilja uppbyggingu efnahagskerfis þess.” Breytingar á samfélaginu byrja með breytingum á framleiðsluháttum þess.

Max Weber: Kom fram með hugtakið Verstehen.

“Í iðnaðarsamfélaginu ríkir tilfinnasnauð skynsemisdýrkun og skrifræðislegt ofskipulag.”

Saga félagsfræðinnar. Afhverju varð félagsfræðin til? :

(100% Ritgerðarspurning)

1. Menn vildu skilja félagslegu breytingarnar sem fylgdu iðnbyltingunni og lýðræðisbyltingunni á 18.öld

2. Velgengni náttúruvísindanna ýtti undir þróun rannsóknaraðferða til að skoða samfélagið

3. Menn vildu komast að því í hverju yfirburðir “Siðmenningarinnar” fólust

Fyrstu félagsfræðingarnir lýstu samfélaginu eins og þeim fannst að það ætti að vera ekki bara eins og það var

Félagsfræðikennig: Kerfi hugmynda sem sett er fram til að útrskýra tiltekið fyrirbæri, þ.e. til að finna orsakatengsl, þ.e.a.s. afhverju e-h er eins og það er. t.d. Skólakerfið
Samvirknikennning: Tilgangi þjónar tiltekin félagsleg stofnun fyrir samfélagið. Hvaða virkni (hlutverk) hefur það?
-Yfirlýst virkni: Það framlag sem allir vita um og ætlast er til

af tilteknu kerfi samfélagsins. Greinilegt.

-Dulin virkni: Fram tiltekins félagslegskerfis sem

þátttakendur samfélagsins eru ekki meðvitaðir um. Ógreinilegt

en ekki leyndarmál.

-Skaðvirkni: Framlag tiltekins félagslegs kerfis sem leiðir til

félagslegra breytinga og/eða sem ógnar því aðhaldi og jafnvægi

sem er nauðsynleg forsenda þess að samfélagið virki eðlilegar

-Hyglir sumum hópum umfram aðra, skerðir fresli

einstaklingsins.

Hvaða tilgangi þjónar fjölskyldan fyrir einstaklinginn og samfélagið? (virkni fjölskyldunnar)

Yfirlýst virkni: Að sjá um æxlun innan samfélagsins, sjá um uppeldi barnsins og annast og vernda hvert annað. Fjölskyldan á sameiginlegan fjárhag og þess vegna getur hún komið til móts við þarfir barnsins. Fullorðnir í fjölskyldunni eiga að veita hverjir öðrum tilfinnigalegan og efnahagslegan stuðning.

Dulin virkni: Stjórna kynlífi foreldranna, sem eiga ekki að lifa kynlífi með öðrum en maka sínum. Veita börnum félagslega stöðu innan samfélagsins.
Skaðvirkni: Ef t.d. hópur íslenskra foreldra sleppti hendinni af unglingum og snemma, svo að þeir ættu það á hættu að leiðast út í óreglu sem gæti leitt til þess að þeir hættu í skóla.

Kostir samvirknikenninga: skiljum betur hvers vegna stofnannnir og hefðir eru til.
Gallar samvirknikenninga: 1. Leggja og mikla áherslu á samheldni og of litla á ójöfnuð. 2. Líta á allar breytingar sem röskun á jafnvægi samfélagsins.

Átakakenning: Hverjir eiga haxmuna að gæta gagnvart tilteknu félagslegu fyrirbæri? Fjalla um átök milli hópa og völdin og lífsgæðin í samfélaginu. Átakakenningar tala ekki um samfélagið sem heild heldur samansafn hópa með ólíka haxmuni.
Átak: Felur í sér spennu, samkeppni eða ósamkomulag og ekki endilega ofbeldi. Verkfall er dæmi um átök í samfélaginu.

Hverjir eiga haxmuna að gæta??
Gagnvar fjölskyldunni:
-Innan fjölskyldunnar er grundvöllur karlaverldisins (patríarkí) lagður og þar komi yfirráð karla hvað greinilegast í ljós
- Til útskýringar, Karlar eiga þar haxsmuna að gæta sem snúi

að auðum, völdum og virðingu. Í flestum fjölskyldu gerðum

sem þekkjast ráða karlar meiru en konur í öllu sem máli

skiptir. Ofbeldi er algengara í fjölskyldunni en í öðrum hópum

eða félagslegum stofnunum þjóðfélagsins. Barsmíðar á konum fela

í sér það viðhorf að konan sé eign eiginmanns síns.
Gagnvart ríkisvaldinu:
-Yfirstétting notar ríkisvaldið (og aðrar stofnanir samfélagsins) til að vilðhalda forréttindum sínum gagnvart almenningi.

Kostir átakakenninga: Útskýra þróun samfélaga vegna stéttaátaka, úskýra hverning lagskipting er búin til og henni viðhaldið af þeim ríku og valdamiklu.

Gallar átakakenninga: Erfitt að nota þær til að skýra samstöðu samhyggð innan samfélaga.

Samskiptakenningar: Skoða hegðun og upplifun fólks og óskaðu reglurnar sem fylgt er. Skoða ekki þjóðfélagið í heild.

Ekki nóg að vita hvað fólk gerir, þarf líka að skilja ¿HVERS VEGNA?

Samskiptakenningar skoða ¿Hvers vegna? fólk gerir það sem það gerir.

Samskipti með táknum: Fólk bregst við táknum eftir þeirri merkingu sem það hefur lært að leggja í þau. Fólk bregst og við táknum á meðvitaðrar hugsunar.

Durum hveitið kom, það er spennandi og virkar vel

Durkheim, Comte og Spencer. Samvirknikenningar

Tvær meginrannsóknarhefðir við félagsfræðirannsóknir:

Megindlegar rannsóknarhefðir:
-Kannarnir og tilraunir

-Staðreyndir og niðurstöður í formi talna
-Skoðar stóra hópa (makró)

-Notað af pósitívistum

-Í anda átaka- og samvirknikenninga

Egindlegar rannsóknar hefðir:
-t.d. Þátttöku og viðtalsrannsóknir

-Félagsleg upplifun í formi frásagna
-Skoðar minni hópa (míkró)

-Notað af túlkunarsinnum

-Í anda samskiptakenninga

	Created by bjarturob about 10 years ago

Félagsfræði (1. Kafli - Félagsfræðin) Note on Félagsfræðin, created by bjarturob on 03/21/2014.

Félagsfræðin