EUSKAL HERRIKO MUSIKA TRESNAK

Annotations:

• Bibratzen duen elementua soinutresnaren gorputza bera denean, perkusiozko musika tresna deitzen zaio.

1. TTUNTTUNA
   1. 1) Zuberoan txirularekin batera jotzen da.
   2. 2) Erresonantzia kutxa eta 6 hariz osatuta. Makilatxo batekin koplatuz jotzen da.
   3. 3) 80 zentimetroko luzera, 10-17 zm zabalera eta 5 zm sakonera du.
   4. 4) Euskal Herrian oso zabaldua egon zen, gaur egun Zuberoako herrietan, dantzetarako erabiltzen da.
2. TXALAPARTA
   1. 1) Aintzinako euskal musika tresna da.
   2. 2) Makila labur batzuez jotzen diren bi oholez osatuta.
   3. 3) Horizontalki dauden oholak, 2-2,5m-ko luzera, 5 zm-ko lodiera
   4. 4) Bi jotzaileen artean, erritmo bitar bat markatzen dute.
   5. 5) Batek "ttakun" deitzen dena egiten du eta besteak "errena".
   6. 6) Antzinean komunikatzeko erabitzen zen, gaur egun aldiz musika tresna bezala.
3. TOBERA
   1. 1) Bi lagunen artean airean edukitzen duten metalezko hodia.
   2. 2) Bi jole, bakoitzak metalezko bi burni ziri kolpatuz jotzen da.
   3. 3) 1,5-2m luzera, jotzaileek 30 zm burni ziriak.
   4. 4) Batek ("bia") erritmoa markatzen du eta besteak ("pikatzailea") errepikatzen du.
   5. 5) Bertsolaria, palanka joaldiarekin tartekatuz abesten du.
   6. 6) Mutil taldeak andregaiari etxe aurrean kantatuz jotzen da (edo zen).
4. MUSUGUITARRA
   1. 1) Aintzinako musikatresna da.
   2. 2) Giltza zahar baten itxura du eta erdian bibratzen duen altzairuzko mihizka bat.
   3. 3) Hortzen artean jotzen da.
   4. 4) Ahoa erresonantzia kutxa baten moduko bat da.
   5. 5) Euskal Herrian asko jotzen zen.
5. MENBRANADUNAK
   1. DANBOLINA
      1. 1) Oso hedatuta dagoen musica tresna.
      2. 2) Txistua laguntzeko erabili.
      3. 3) Atabala baino altuagoa estuagoa, halere adabakiak eta tentsore-sistema bera.
   2. ATABALA
      1. 1) Bi makiltxoez jotzen da.
      2. 2) Egurrezko gorputza
      3. 3) Txistua eta dultzaina laguntzen ditu.
   3. PANDEROA
      1. 1) Eskuz eta atzamarrekin jotzen da.
      2. 2) Batezere emakumeek erabiltzen zuten.

Annotations:

• Haizezko musika tresna bezala ere ezagutzen diren hauek oinarrizko bi elementu dituzte: · Aire zutabe bat gordetzen duen hodi bat. · Aire hori bibrarazteko beharrezkoa dugun eragilea.

1. TXISTUA
   1. 1) Txistua, hiru zuloko moko-flauta zuzena da.
   2. 2) Antzinako txistuak zurez/hezurrez ziren.
   3. 3) Gure herri-musikan zabalduena eta ezagunena.
2. ZUBEROAKO TXIRULA
   1. 1) Hiru zuloko "flauta zuzenen" taldekoa da.
   2. 2) Zuberoan jotzen da. Festetan eta dantzetan, ttunttunaz lagundurik.
   3. 3) 25zm inguru. Txirula baino soinu zorrotzagoa.
   4. 4) Egurrezkoa da.
3. DULTZAINA
   1. 1) 8 zulo ditu, mihi bikoitzeko pita, kainaberazko bi mihi metalezko tudel bati lotuta.
   2. 2) Tutuak konikotasunirregularreko forma du.
4. NAFAR GAITA
   1. 1)Dultzainaren oso antzekoa.
   2. 2) Katea-txapa du.
5. TXANBELA
   1. 1) Dultzaina txikia da, egurrezkoa.
   2. 2) 7 zulo ditu.
   3. 3) Musika egiteko era bat ere bada 8musika era zaharrena)
6. SUNPRIÑUA
   1. 1) Mihizka bikoitzeko musika tresnarik sinpleena.
   2. 2) Landare edo zuhaitz adarrekin egin (urritza).
   3. 3) 2 zulo ditu.
   4. 4) Sunpriñuarekin jotzen den doinuari "durunbele" deitu.
7. ALBOKA
   1. 1) Klarinetearen kidea. Artzain giroko musika tresna.
   2. 2) Kainaberazko 2 hodiz eta haien buruetan itsatsitako 2 behi adar zatiz osatuta.
      1. a) Adar txikia putzegiteko.
      2. b) Adar handia pabiloi baten funtzioa.
   3. 3) Arnasa aldi berean hartuz eta botaz jotzen da.
8. TRIKITIXA
   1. 1) Euskal Herrian soinu-tresna berriena.(XIX. mendearen bukaeran "sartu" gure herrira)
   2. 2) "infernuko hauspoa"ere deitu.