De biologische klok  Chronobiologie: studie van biologische ritmen Evolutionair belang: Circannual: winterslaap Circadiaan: afstemmen van gedrag & fysiologische processen op tijdstip dag Belang: anticiperen op wat komen gaat  Biologische klok beïnvloedt oa: Hersenactiviteit (slaap/waak cyclus) Hormoon afgifte Lichaamstemperatuur Orgaan activiteit Hartritme en bloeddruk Entrainment: komt voor wanneer de periode van ritmische fysiologische of gedragsgebeurtenissen gelijk lopen met die van een omgevings oscilatie Zeitgebers: signalen uit de omgeving die de biologische klok afstemt op de aardse 24-uurs klok. Bijv licht temp voedsel     Zie positieve en negatieve feedback loop in eerste werkcollege wb BMAL1/CLOCK eiwitcomplex zorgt voor positieve feedback PER/CRY complex zorgt voor negatieve feedback Overdag: waarneming van licht wat synthese van PER stimuleert. Aanwezigheid van PER onderdrukt Ccg-genexpressie en zo een aantal circadiaanse processen zoals productie van melatonine Lichtinformatie wordt opgevangen in licht-gevoelige ganglion cellen in de retina en vervolgens doorgegeven via de retino-hypothalamic tract aan de supra-chiasmatische nucleus in de hypothalamus. SCN informeert perifere orgaanklokken en de pijnappelklier ivm melatonine afgifte   Mucosal immune system Leerdoelen: The nature and structure of the mucosal ummune system The mucosal response of infection and regulation of mucosal immune responses  The mucosal immune system protects the internal sufaces of the body Mucosal tissues are colonized by commensal bacteria.