Zusammenfassung der Ressource
UGALKETA APARATUA
- EZAUGARRIAK: Ugalketaren
bidez ,izaki bizidunen beren
antzeko izaki bizidunak sortzen
dituzte.Gizonak eta emakumeak
bereizten dituzten berdintazun
fisikoak dira.
- Gizonengan eta emakumeengan bi mota daude
- Lehen mailako sexu esaugarriak
ugaltze apratuak dira:
- Barrabilak:Espermatozoideak hemen sortzen dira.
- Hodi-deferenteak: Gernubideraino espermatozoideak eramaten dituzte.
- Gernubidea: ezpermatozoideak eta gernua ateratzen diren bidea da.
- Prostata: guruin bat da. Espermatozoideak elikatzen eta garraiatzen dituen likido bat sortzen du.
- Eskrotoa : barrabilak babesten ditu.
- Zakila : gernua eta espermatozoideak kanporatze diren lekua
da.
- SEXU-ZELULAK ETA ERNALKETA
- Obuluak: emakumeen sexu-zelulak dira.Handiak eta biribilak.Obulutegian
sortzen dira. Obulu heldua denean, (28 egunean behin), obulutegitik ateratzen
da eta ez bada espermatozoide batekin elkartzen odoljario txiki batekin
kanporatzen da: menstruazioa edo hilekoa da.
- ERNALKETA
- Ernalketa gertatzeko, gizonaren espermatozoideek emakuearen baginara iritsi behar dute:kopula.
- Elkartuko dira Falopioaren tronpetan.
- Elkartzerakoan zigoto izeneko zelula bat sortzen da.
- Handitzen denean enbrioia garatzen da eta umetokia iristen da.
- Umetokiko paretan itsasten da ume bihurtu arte.
- HAURDUNALDIA
- Ernalketa gertatzen denetik haurra jaio arte, haurdunaldi esaten zaio
- Ez du menstruazioa.
- Zorabioak eta goragalea.
- Amak pisua hartzen du
- Substantzia kaltegarriak ezin ditu hartu: adibidez:: alkohola,
tabakoa,drogak eta botika batzuk.
- Ondo elikatu behar du.
- ENBIOI-GARAPENA:
- Enbrioi-garapenak bederatzi hlabete irauten du.
- Enbrioia humetokiaren hormetan itsatsita
dago, poltsa moduko batek inguratze du.
Poltsa honetan likido batez beteta dago: likido
abmiotikoa da.
- Umetokian plazenta organoa sortzen da eta enbrioia
zilbor-hestearen bidez lotzen da harekin.
- Zilbor-hestea zehar mantenugiak eta oxigenoa iristen zizkio enbrioiari amarengandik.
- Hirugarren hilabetean , enbroiari , FETU esaten zaio.
- ERDITZEAREN FASEAK:
- HIRU FASE DITU:
- 1. Dilatazio fasea :Umetokiaren irteera ireki
egiten da. Umetokiko giharrak uzkurtu egiten dira
haurtxoa baginarantz bultzatzeko (kontrakzioak)
- 2.Egozte fasea :Baginatik kanpora ateratzen da haurra .Amak
bultzatu egiten du.
- .3.Plazenta botatzeko fasea; :Erditzearen amaiera.
- Erditzea arriskutsua denean,zerarea egiten da.Zesarea
ebakuntza bt da ,haurra amaren sabeletatik ateratzeko.
- Haura jaiotzean , zilbor -hestea mozten da eta gelditzen dena zilborra da.
- EDOSKITZAROA :
- Lehendabiziko hilabeteetaan ,haurtxoak esnea soilik elikatzen da.
- Amak titieta sortzen du.
- Amaren esnea gomendagarriena artifisiala baino :elikagai guztiak ditu eta gaizotasunen kontrako defentzak ere.
- Espermatozoideak : gizonen sexu-zelulak dira, txikiak dira. Zapaburu antza dute.
Barrabiletan sortzen dira. Espermatozoideak eten gabe sortzen dira, eta likido batekin
nahastuta kanporatzen dira.
- Obulutegiak: obuluak hemen sortzen dira.Bi dira.
- Falopioaren tronpak: obulutegia eta umetokia lotzen dituzte.
- Umetokia :hemen haurra garatzen da.
- Bagina: kanal bat da lotzeko kanpoaldea eta umetokia .
- Alua: ugaltze-aparatuaren kanpoko zatia da.Gernubidearen zuloa ere aluan dago, eta hortik kanporatzen da gernua
.
- UGALKETA ETA OSASUNA
- Pubertarotik haurrera aldaketa handiak gertatzen dira:
- Aldaketa fisikoak
- Emozioak eta afektuak
- Aldaketa hauek normalak dira.
- Haskundearen parte dira.
- Bakoitzak bere erritmoa du.