CÁC HIỆN TƯỢNG TÂM LÍ CƠ BẢN

1. Bản chất
   1. Chủ thể

      Annotations:

      • DO: - Mỗi ngời có đặc điểm riêng về cơ thể, giác quan, hệ thần kinh và não bộ - Hoàn cảnh sống, điều kiện giáo dục không giống nhau - Mức độ tích cực hoạt động giao tiếp ở mỗi người khác nhau
   2. Xã hội - lịch sử

      Annotations:

      • Biểu hện: - Tâm lí người có nguồn gốc là thế giới khách quan, trong đó nguồn gốc xã hội là cái quyết định - Tâm lí người là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp của con người trong các mối qh xã hội - Tâm lí của mỗi cá nhân là kết quả của quá trình lĩnh hội, tiếp thu kinh nghiệm xh, nền văn hóa xh - Tâm lí người chịu sự chế ước bởi tính lịch sử cá nhân và của cộng đồng (ngày xưa thì trọng nm khinh nữ, giờ đỡ hơn)
2. Ý thức
   1. Khái niệm

      Annotations:

      • Ý thức là hình thức phản ánh tâm lí cao nhất chỉ có ở người, phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con ngừời hiểu được các tri thức mà con người đã tiếp thu Con người nhờ ngôn ngữ đã biến hình ảnh tâm lí thành đối tượng khách quan để tiếp tục phản ánh về nó, tạo ra trong vỏ não hình ảnh tâm í mới hơn, sâu sắc hơn, có mục đích rõ ràng VD: Mai An Tiêm
   2. Sự hình thành ý thức và tự ý thức
      1. Hình thành trong hoạt động và thể hiện trong sản phẩm hoạt động

         Annotations:

         • Khi hoạt đông, cá nhân đã đem kinh nghiệm, năng lực, thái độ của mình thể hiện trong quá trình tạo sản phẩm Đọc 1 bài báo có thể biết được trình độ chuyên môn của tác giả. Nhìn một tác phẩm tranh vẽ có thể thấy kĩ thuật của họa sĩ
      2. Hình thành trong mối quan hệ giao tiếp của cá nhân với người khác, với xã hội

         Annotations:

         • Nếu cá nhân làm việc với những người có tư tưởng lớn, cùng chí hướng thì ý thức của cá nhân sẽ tốt. Ngược lạinêu như hay giao thiệp với những người có ý thức hạn hẹp thì bản thân cũng bị ảnh hưởng
      3. Hình thành bằng con đường tiếp thu nền văn hóa xã hội, ý thức xã hội

         Annotations:

         • Phương Tây: Hôn nhau nơi công cộng là bình thường Phương Đông: Hôn nhau nơi công cộng là thiếu văn hóa
      4. Hình thành bằng con đường tự nhận thức, tự đánh giá, tự phân tích hành vi của mình

         Annotations:

         • Chiêm nghiệm xem những gì mình làm là đúng hay sai, tốt hay chưa, từ đó điều chỉnh hành vi

Annotations:

• Theo quan điểm của tâm lí học hoạt động: Nhân cách là một cá nhân với tư cách là chủ thể hoạt động cho sự phát triển của xã hội, bao gồm trong đó 1 tập hợp các thuộc tính tâm lí cơ bản thể hiện bản sắc và giá trị xã hội của con ng đó. Nhân cách chỉ đề cập đến mặt xã hội của các nhân

1. Đặc điểm
   1. Tính thống nhất

      Annotations:

      • Chỉ cần thay đổi một vài nét trong nhân cách, giá trị con người cũng thay đổi
   2. Tính ổn định

      Annotations:

      • Không thay đổi nhiều, khó thay đổi vì là sự tổng hợp của nhiều thuộc tính
   3. Tính tích cực

      Annotations:

      • Con người luôn tìm tòi, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu của bản thân
   4. Tính giao lưu

      Annotations:

      • Nhân cách chịu ảnh hưởng của các yếu tố xã hội
2. Cấu trúc tâm lí
   1. Xu hướng

      Annotations:

      • là mặt chủ đạo của tính cách, là hệ thống thức đẩy bên trong quy định tính lựa chọn của các nhân đối với đối tượng, làm nảy sinh tính tích cực của các nhân trong hoạt động để thực hiện mục tiêu: Đặt tiền làm mục tiêu là 1 xu hướng --> ko từ mọi thủ đoạn để có tền --> thất đức
   2. Khí chất
      1. Hăng hái

         Annotations:

         • (+) Sôi nổi, hoạt bát, nhanh nhẹn, thích ứng tốt, dễ giao lưu kết bạn, vui tính, cởi mở (-) Hấp tấp, vội vàng, tùy hứng, ít sâu sắc, tình cảm dễ thay đổi, thiếu kiên định. Tổ chức sự kiện, báo chí, quan hệ công chúng, MC Khi họ mắc lỗi thì phân tích rõ ràng
      2. Bình thản

         Annotations:

         • (+) Nhận thức sâu sắc, bình tĩnh, điềm đạm, tự chủ cao, xã giao đúng mực, tình cảm kín đáo, có khả năng theo đuổi công việc lâu dài (-) Chậm chạp, khó thích nghi, hay do dự, khó tạo quan hệ, hay bỏ lỡ thời cơ Bác sĩ tâm lí, nhân viên văn phòng.  Khi họ có lỗi, nói cho họ biết lỗi của họ là gì, không cần phân tích
      3. Nóng nảy

         Annotations:

         • (+) Nhận thức nhanh, phản ứng nhanh, bộc trực, thẳng thắn, sôi nổi, nồng nhiệt, dũng cảm, quyết đoán (-) Tự ái, vội vàng, bộp chộp, tự chủ kém, dễ liều mạng, thiếu tế nhị, thất thường Ưa những công việc mạo hiểm, mới lạ  Khi người này có lỗi, phải dùng tình cảm để vuốt ve họ
      4. Ưu tư

         Annotations:

         • (+) Nhạy cảm, hiền dịu, dễ thông cảm, tình cảm kín đáo, thận trọng, bền vững trong quan hệ (-) Lo lắng thiếu tự tin, nhút nhát, dễ bi quan, ủy mị, khó thiết lập quan hệ, khó thích nghi Thủ thư, nhân viên văn phòng Khi thay đổi công việc phải báo trước xa. Khi họ mắc lỗi thì dùng lí và tình để nói, họ mắc lỗi lớn thì xé ra lỗi nhỏ để giải quyết
   3. Tính cách

      Annotations:

      • Là sự tổng hợp những thuộc tính tâm lí của cá nhân, phản ánh lịch sử tác động qua lại giữa cá nhân với hoàn cảnh sống, biểu hiện ở thái độ đặc thù của cá nhân với hiện thực khách quan, ở cách xử sự, ở những đặc điểm trong hành vi của cá nhân đó
   4. Năng lực

      Annotations:

      • Là sự tổng hợp những thuộc tính tâm lí độc đáo của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của 1 hoạt động nhất đinh, nhằm đảm bảo việc hoàn thành có kết quả tốt trong lĩnh vực hoạt động đó
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân cách
   1. Bẩm sinh, di truyền

      Annotations:

      • Không quyết định nhân cách mà chỉ là tiền đề của nhân cách: Khi trẻ em bị thú vật nuôi thì không có tính cách, tư duy như con ng
   2. Hoàn cảnh sống

      Annotations:

      • Là nền văn hóa của 1 dân tộc, XH, tác động đến nhân cách theo hai con đường: Tự phát (gần mực thì đen) & tự giác Là nội dung, nguồn gốc nhưng không trực tiếp quyết định nhân cách
      1. Tự phát
      2. Tự giác

         Annotations:

         • Hoạt động giáo dục
   3. Hoạt động cá nhân

      Annotations:

      • Là sự tác động một cách có ý thức của cá nhân vào hoàn cảnh sống nhằm cải tạo hoàn cảnh và hoàn thiện bản thân  (gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn) Quyết định trực tiếp
   4. Giáo dục

      Annotations:

      • Là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch, ảnh hưởng tự giác chủ động đến con người. Yếu tố chủ đạo vì nó hướng sự phát triển nhân cách theo một mục tiêu nhất định đáp ứng mục tiêu của xã hội

1. Ý chí và hành động ý chí
   1. Hành động ý chí

      Annotations:

      • Là hành động ý thức, phải có sư khắc phục trở ngại, khó khăn (có sự hoạt động tích cực của ư duy và nỗ lực ý chí đặc biệt. Gồm 3 tiêu chí: - Có mục đích đề ra từ trước 1 cách có ý thức- Có sự lựa chọn biện pháp, cách thức- Có sự theo dõi, kiểm tra, đánh giá
      1. Cấu trúc
         1. Kiểm tra & đánh giá kết quả

            Annotations:

            • Đối chiếu kết quả với mục đích đã chọn nhằm khẳng định/ phủ định kết quả hành động - Đánh giá xấu sẽ dẫn đến đình chỉ, sửa chữa hành động hiện tại - Đánh giá tốt sẽ kích thích việc tiếp tục tăng cường & cải tiến hành động