Nutrizioa

Anotações:

• Nutrizioarekin bizitzeko behar dugun materia eta energia lortzen ditugu. Lau sistema sartzen dira:-Digestio-Sistemak-Arnas-Sistemak-Zirkulazio-Sistemak-Iraitz-Sistemak

1. Digestio Sistema

   Anotações:

   • Elikagaiak substantzia elikagarrrian bihurtzeko prozezua. Eta hortik energia lortu.
   1. Digestio Prozesua
      1. 1. Murtxikatzea:

         Anotações:

         • Hortzekin janaria txikiagoa bihurtu.
         1. 2. Listuztaketa:

            Anotações:

            • Elikagaiak listuarekin nahasten dira boloa sortu arte.
            1. 3. Irensketa

               Anotações:

               • Mihiak boloa faringera botatzen du. Faringetik heste-gorrira, urdailera arte.
               1. 4. Urdaileko Digestioa

                  Anotações:

                  • Boloa kimoan bihurtu.
                  1. 5. Hesteetako Digestioa:

                     Anotações:

                     • Kimoa heste meharrean kiloan bihurtzen da.
                     1. 6. Substantzia Elikagarriak xurgatzea:

                        Anotações:

                        • Kilotik substantzi elikagarriak hartu eta odolera eraman.
                        1. 7. Gorozkiak Osatzea:

                           Anotações:

                           • Elikadura hondarra heste lodira mugitu hor ura kendu eta odolera joan. Laster asken hondarra bota.
      2. Ahoan
      3. Faringea eta Heste-Gorria
      4. Gibela eta pankrea

         Anotações:

         • Likidoak bota.
      5. Urdailan
      6. Heste-Meharran
      7. Heste-Lodia eta Uzkia
   2. Atalak:
      1. Digestio Hodia

         Anotações:

         • 10-12 metro dauka. 7 atal ditu: - Ahoa - Faringea- Heste-gorria- Urdaila- Heste-lodia- Heste-meharra- Uzkia
      2. Guruin Eratxekiak

         Anotações:

         • - Listu-guruinak . Gibela: Organo handiena da eta 1'6kg pisatzen du.- Pankrea
2. Arnas Sistema

   Anotações:

   • Kanpotik oxigenoa lortzeko prosezua da.
   1. Arnas Bideak

      Anotações:

      • Sartzen eta kanporatzen den arnasa.
   2. Birikak

      Anotações:

      • Zaku formako bi organo. Barruan bronkioloak eta birika albeoloak daude. Eta inguruan pleura babesteko.Bebai babesteko kaxa toraxikoak dago. Saihestek eta bular ezurrak kaxa toraxikoak egiten dute. Diafragma kaxa toraxikoko parte bat da eta birikak batera mugitzen da.
   3. Birika-Albeoloak

      Anotações:

      • Trukatzen dute Co2 O2 aldez.
   4. Arnasketa

      Anotações:

      • Kanpoko aire biriketara eraman eta gero Co2 kanporatu.
      1. 1.Arnasgora

         Anotações:

         • Airea sudurretatik hartu eta han garbitu eta berotzen da eta birika-albeoloetara joan.
      2. 2.Gas-Trukea

         Anotações:

         • Birika-albeoloean aldatzen du Co2 oxigeno truke.
      3. 3.Arnasbehera

         Anotações:

         • Co2 biriketatik kanporatu.
      4. Arnasketa hobetzeko
         1. Ez egon, ke, hauts edo polen asko dagoen lekuetan
         2. Gelak airestatu
         3. Sudurretik arnastu
   5. Atalak

      Anotações:

      • 12 atal daude: -Sudur.hobiak -Faringea -Epiglotisa -Laringea -Trakea -Birikak -Bronkioak -Bronkioloak -Pleura -Diafragma -Odol kapilarren sarea -Birika-albeoloak
3. Zirkulazio Sistema

   Anotações:

   •  - Substantzia elikagarriak eta O2 zelula guztiera eramateko sistema.  - Zelulen hondar substantzia       kanporatzeko.
   1. Odol-Hodiak

      Anotações:

      • Odola pasatzen duen hodietan.
      1. Zainak

         Anotações:

         • Bihotzera sartu.
      2. Arteriak

         Anotações:

         • Bihotzetik atera.
   2. Bihotza

      Anotações:

      • - Ukabilaren tamaina. - Bularraren erdian pixka bat ezkerrera okertuta. - Odola gorputz osora banatu.
   3. Odola

      Anotações:

      • - Likido gorri bat. - Odol-hodietatik joan.
      1. Plasma

         Anotações:

         • Ura zatirik handiena eta disolbatu substantzia batzuk ditu.
      2. Globulu-gorriak

         Anotações:

         • O2 biriketatik zeluletara. Co2 zeluletatik biriketara.
      3. Plaketa

         Anotações:

         • Zauriak estali.
      4. Globulu-zuriak

         Anotações:

         • Gure organismoa babestu.
   4. Odolaren Zirkulazioa
      1. Zirkulazio Handia

         Anotações:

         • Gure odola ehun organismoetan dago.
         1. 1.

            Anotações:

            • Ezkerreko aurikulua O2 hartu.
         2. 2.

            Anotações:

            • Odola  zelula guztietara doa eta substantzia elikagarria eta O2 hondakinak eta Co2 truke egin.
         3. 3.

            Anotações:

            • Odola ezkuineko aurikulatik sartu eta zirkulazio txikia hasi.
      2. Zirkulazio Txikia

         Anotações:

         • Odol biriketara eta birka-arterien bidez
         1. 4.

            Anotações:

            • Odola ezkuineko aurikulatik bentrikulura eta bihotzetik, birika-arterien bidez biriketara.
         2. 5.

            Anotações:

            • Birika albeoloetan Co2 O2 truke.
         3. 6.

            Anotações:

            • Bihotzera itzuli eta berriz hasi.
4. Iraitz Sistema

   Anotações:

   • Zeluletatik odolak jasotzen duen hodar-substantziak dira.
   1. Gernu-Aparatua
      1. Giltzurrunak

         Anotações:

         • - Bizkarezurraren alde banatan dago - Bi organo. - Gerrialdearen gainean - Odola daukate. - Gernua sortzen dute. - 
         1. Gernua

            Anotações:

            • Ur eta hondar-substantziak nahasketa
      2. Gernu bideak

         Anotações:

         • - Gernua eramaten dute. Gernu Bideak: - Ureterrak: Giltzur bakoitzetik ateratzen dira. Gernu-maskoria eraman. - Gernu-maskoria: Uretarren amaieran eta hor gernua pilatu. - Uretra: Hodi forma - Maskoria pilatu  - Gernua kanporatu.
   2. Izerdi-Guruinak

      Anotações:

      • - Gorputzeko azal guztian - Batez ere dago: Kopeta, besapea, oinazpiak eta esku-haurrak - Izerdia kanporatzen dute. - Izerdia gorputzeko tenperatura erregulatu. - Guruin batetik poro batera eta poro horretatik izerdia kanporatu.
      1. Izerdia

         Anotações:

         • Ura + hondar-substantziak.
   3. Iraizketa

      Anotações:

      • - Hondar-substantziak kanporatzeko.
      1. 1

         Anotações:

         • - Odola dagoen hondarrak giltzurrunetara giltzurrun-arterien bidez.
      2. 2

         Anotações:

         • - Giltzurrunek banandu. - Gehienak hondarrak.
      3. 3

         Anotações:

         • - Hondar-substantziak uran disolbatu eta gernua osatu.
      4. 4

         Anotações:

         • Ureterrek giltzurrunetatik gernu maskurira eraman gernua eta pilatu
      5. 5

         Anotações:

         • - Maskuria betetzean pixa egiteko gogoak duzunean uretratik bota.