Newid Hinsawdd

Newid Hinsawdd

Tymor Hir
1. "Y presennol yw'r allwedd i'r gorffenol."
2. Ystyr: Cyfnodau amser hwy na'r 150 o flynyddoedd diwethaf.
3. Defnyddir graff "ffon hoci" i ddangos calniadau.
4. Gwyddonwyr yn darganfod mwy a mwy am newid hinsawdd.
  1. Trwy astudio cylchoedd coed, paill, morlaid, creiddiau rhew, silt, creigiau a phatrymau llystyfiant.
5. Termau 'gwthiol' a 'ymatebol' yn cael ei ddefnyddio gan gwyddonwyr hinsodddol.
  1. Gwthiol
    1. 1. newidiadau yn cryfder pelydriad yr haul dros oes y daear, hefyd dros cyfnodau byrach- ddegawdau a chanrifoedd.
    2. 2. Newidiadau i brosesau tectonig yn gweithredu dros filiynau o flynyddoedd.
    3. 3. Newidiadau i gylchdro'r Ddaear- gweithredu dros degau hyd at gannoedd o filoedd o flynyddedd.
Paradocs yr Haul Ifanc egwan
1. 25-30% yn wanach yn hanes cynnar y ddaear. Bydd hyn wedi rhoi daear hollol rewedig am dros hanner ei hanes cynnar, os oedd gan yr atmosffer yr un cyfansoddiad ag sydd heddiw.
2. Ystyr: Rhywbeth wedi cadw'r ddaear yn gynnes pan roedd yr haul yn llai actif.
3. Mae'n rhaid bod lefel y nwyon ty gwydr wedi fod yn llawer yn iawn yn uwch nag heddiw ar un adeg.
4. Thermostat y Ddaear
  1. Carbon ty gwydr yn gwneud iawn am wendid yr haul cynnar.
  2. Gormodedd y carbon ty gwyd ei ddyddodi mewn creigiau gan hindreuliad cemegol cynyddol.
  3. Gwanhaodd effaith ty gwydr i gadw'r tymheredd y ddaear yn gymedrol.
Tectoneg platiau ac archgyfandiroedd
1. Theori: modd i arwynebau tiroedd y byd ddod at ei gilydd i ffurfio archgyfandiroedd, ac yna chwalu ac ailgyfosod.
  1. Theori yma'n golygu bod modd hefyd i batrymau byd eang ceryntau'r cefnforoedd, gwyntoedd, glaw a thymereddau newid dros gyfnod o amser.
2. Trwy dadansoddi olion magnatedd a gedwir mewn creigiau adeg ei ffurfio gall gwyddonwyr dilyn safleodd cyfandiroedd.
3. Dwy theori diweddar:
  1. Rhagdybiaeth y gyfradd lledaenu.
    1. Dywed: Cyswllt rhwng cyflymder ffurfiant cramen newydd ar hyd cefnennau canol cefnforoedd a mewnbwn carbon deuocid i'r atmosffer.
  2. Rhagdybiaeth yr hindreuliad ymgodol.
    1. Dywed: Cyfradd byd-eang hindreuliad cemegol yn dibynnu ar swm y creigiau ffres sydd ar gael, yn ogystal ar at ffactorau arferol fel tymheredd, dyodiad a llystyfiant.
Newidiadau yn orbid y ddaear.
1. Oes Ia Bleistosen.
  1. Gwelwn yn eglur fecanwaith gwthio hinsawdd allan.
    1. sef newidiadau i orbid y ddaear.
2. Wedi rhannu i mewn i gyfnodau rhewlifol a rhynrewlifol
  1. disgrifio orbid y ddaear tryw'r gofod.
3. Disgyrchiant yr Haul, Lleuad a phlanedau arall sy'n achosi newidiadau i ongl gogwydd y Ddaear.
  1. Ongl y ddaear: 23.5 gradd ar hyn o bryd ac yn raddol yn ollwng.
  2. ongl yn amrywio rhwng 22.2 gradd a 24.5 gradd oherwydd tynfa ddisgychol planedau mawr fel y blaned Iau.
4. Wrth i'r gogwydd lleihau mae tuedd i gyfnodau rhewlifol ddechrau gan nad yw'r hafau oerach yn gallu toddi eira'r gaeaf.
  1. Yn yr un modd- gall cynnydd yn y gogwydd helpu i ddod a chyfnod rhewlifol i ben.
5. Siap orbid y ddaear yn amrywio. Rhwng siapau mwy crwn a rhai mewn eliptigol.
  1. Dwy brig gyclhed: un yn para am gyfnod o 100,000 o flynyddoedd (1) a'r llal yn para am 413,000 0 flynyddoedd (2)
    1. Yr wyth cyfnod rhewlifol diwehad wedi cyd-daro gyda'r gylchred "1".
  2. Ar hyn o bryd: Ddaear yn oddeutu 3% yn agosach at yr Haul yn gynnar ym mis Ionawr nag yw yn gynnar ym mis Gorffenaf.
    1. Golyga hyn fod 7% yn fwy o egni solar yn cyrraedd y ddaear.
Newidiadau i grynodiad i nwyon ty gwydr.
1. Mae'r cofnod o grynodiadau CO2 a methan atmosfferig byd-eang hefyd yn dangos amrywiadau rheolaidd.
2. Gall mesur haenau rhew sy'n dyddio'n ol filoedd o flynyddoedd trwy dadansoddi creiddiau rhew o Gronland a Antarctica.
3. Dengis crynodiadau methan cylchredau rheolaidd bob rhyw 23,000 o flynyddoedd.
  1. y monswnau gwlypach wedi cynyddu swm y merddwr mewn corsydd, gan greu amodau di-ocsigen anghenreidiol ar gyfer creu methan.
4. Nid yw CO2 yn ddangos yr un patrwm a methan.
  1. Yn ystod cyfnodau oerach, mae CO2 yn cael ei symud o'r atmosffer oherwydd:
    1. - ei fod yn hydoddi'n fwy rhwydd mewn dwr mor oerach.
    2. - bod ymchwydd cynyddol dwr mewn ardaloedd trofannol yn ysgogi plancton i dyfu.
    3. -bod dwr oer ardaloedd yn yr Antarctig yn aros yn hwy ar yr arwyneb, gan unwaith eto ysgogi cynhyrchedd uwch.
5. Daearegydd John Imrbie wedi cynhyrchu model sy'n rhagdybio bod maint lleni ia wedi tyfu'n raddol.
  1. Y newid yn effeithio'n bennaf ar Hemisffer y Gogledd gan mai ychydig o le sydd yn Antarctica ar gyfer ymlediad llenni ia.
Cylchredau Dansgaard-Oeschger a Heinrich.
1. Yr Oes Ia Bleistosen wedi cynhyrchu llawer o gyfnodau rhewlifol a rhyngrewlifol.
  1. Yr ymodau medru newid yn llawer gyflymach nag a ddychmygwydd cynt.
    1. Tymheredd prydain, cyfartalog -5'c
2. newidiadau mewn cylchedau orbitol
  1. Gwresogi gwraddol ac uchafbwyntiau mewn heulwen Haf.
  2. wedi cynhyrchu monsynau grymus ledled Gogledd Affrica a De Asia.
3. Rhanfwyaf y Sahara yn wyrdd yn ystod yr adeg yma.
  1. Dros y 5,000 o flynyddoedd diwethaf oeri a sychder graddol wedi creu'r amoday rydyn yn diweddar gyda heddi.
Newid diweddar mewn yr hinsawdd.
1. Or flwddyn 1000 at 1300 roedd cyfnod o amodau cynnes : Optimwm Hinsoddol Canoloesol.
  1. Digon cynnes i gallu ffermio tir Gronland.
2. O'r cyfnodd 1400 at 1850 roedd oeri : Oes Ia Fechan.
  1. Ymledodd rhewlifau yn yr Alpau, rhewodd Afon Tafwys.
    1. Daeth rhew mor yn fwy gyffredin oddi ar arfordir Gwlad Yr Ia.

Next up

Description

Resource summary

Similar

	Created by Harriet Elias over 9 years ago