643705
Description
Flashcards by ida marley, updated more than 1 year ago
|
Created by ida marley
about 10 years ago
|
|
| Question | Answer |
| Šta proučavama medicinska biohemija? | Proučava hemijski sastav uzoraka poreklom iz ljudskog organizma, a u svetlu fizioloških i patoloških procesa, a u cilju postavljanja dijagnoze, praćenja terapije, toka i prognoze bolesti. |
| 3 definicije medicinske biohemije. | 1. (Bio)hemija zdravlja i bolesti 2. (Bio)hemija koja predstavlja vezu između lekara i pacijenta 3. Oblast medicine (patologije) koja se bavi analizom telesnih tečnosti, ali i nekih drugih fizioloških ili patoloških uzoraka humanog porekla. |
| Šta obuhvata kliničko (biohemijsko) ispitivanje? | Kvalitativno i kvantitativno analiziranje laboratorijskim testovima: - susptanci prisutnih u krvi u fiziološkim uslovima - metabolita ili enzima koji izazivaju ćelijsko oštećenje i ukazuju na prisustvo bolesti -lekova ili toksina prisutnih u krvi |
| Koje supstacne su prisutne u krvi u fioziološkim uslovima? | Metaboliti koji su normalno pristuni u krvi - glukoza, kalcijum.. i nefunkcionalni metaboliti ili krajnjih (nepoželjnih ili suvišnih) produkata - kreatinin, urea |
| Šta omogućava kliničko - biohemijska laboratorija svojim radom? | 1. Potvrdu ili odbacivanje dijagnoze 2. Pravilno vođenje pacijenta 3. Praćenje efekta terapije i pojave eventualnih komplikacija 4. Pravilnu prognozu 5. Sprečavanje zloupotrebe 6. Otkrivanje bolesti putem "skrining" ispitivanja stanovništva 7. Edukaciju stanovništva 8. Istraživanja |
| Šta obuhvata organizacija laboratorije? | 1. Organizaciju i rukovođenje laboratorijskom službom 2. Preanalitičku fazu 3. Analitički rad 4. Postanalitičku fazu 5. Zaštitu laboratorijskog osoblja od infektivnih, hemijskih i fizičkih agenasa, kao i zaštitu životne sredine |
| Kako nastaju najčešće opasnosti od infekcije? | 1. Zbog kontaminacije radnih površina i podova infektivnim biološkim materijalom 2. Slučajnih povreda iglom prilikom uzorkovanja krvi 3. Kontaminacija posekotina ili ogrebotina |
| Zaštita prilikom uzorkovanja materijala: | Pranje ruku pre i posle kontakta sa pacijentom, lična zaštitna sredstva - uniforme, mantili, rukavice, zatvoren vakuum sistem |
| Kako se biraju testovi? | Na osnovu simptoma pacijenta: - nakon uzimanja anamneze omogućuju potvrdu dijagnoze - pomažu kod diferenciranja dijagnoze - utvrđuju intenzitet bolesti - prate progresiju bolesti ili odgovor na terapiju (monitoring program) - omogućavaju detektovanje komplikacije ili sporenih efekata |
| Čemu služe skrining testovi? | Za opšta ispitivanja, bez jasne kliničke indikacije |
| U kom slučaju se sprovode skrining testovi? | - skrininga u zdravoj populaciji radi detektovanja ranih simptoma bolesti - skrininga osoba izloženih visokom riziku obolevanja od određene bolesti - sprovođenje testova funkicionalnosti određenih organa - sprovođenje rutinskih testova pri prijemu u zdravstvenu ustanovu |
| Koji su testovi grupisani i rade se u isto vreme (panel) za procenu stanja i funkcije određenog organa ili stanja? | - tiroidni panel - panel funkcije jetre - kardialni panel - panel bubrežne funkcije - osnovni metabolički panel |
| Šta omogućuje razlikovanje zdravog od bolesnog stanja? | Merenje nekog analita kao markera. |
| Kakav bi trebao da bude idealan marker? | 1. Apsolutno specifičan za određenu bolest 2. Lako merljiv 3. Njegova koncentracija bi trebalo da bude merilo težine (uznapredovalosti) bolesti 4. Da ga je moguće lako detektovati i kvantifikovati nakon pojave bolesti 5. Da nije povezan sa/ da ne zavisi od drugih poremećaja u organizmu |
| Navedi primer visoko specifičnog markera. | Troponin I. To je marker infarkta miokarda (srčanog udara). Nalazi se prvenstveno u tkivu srca, a oslobađa se u krvotok nakon smrti ćelija. |
| Navedi primer nespecifičnog markera. | niska pH vrednosti krvi (acidoza). Važan pokazatelj stanja pacijenta, ali može biti izazvan uticajem različitih faktora - respiratornim ili renalnim problemima, nekim lekovima. |
| Koje su faze laboratorijskog ispitivanja (testa)? | 1. Lekar zahteva određeno ispitivanje - test 2. Prikuplja se uzorak 3. Uzorak i uput se transportuju u lab. 4. Uzorak se obrađuje 5. Uzorak se analizira 6. Rezultate pregledaju zaposleni u lab. 7. Rezultati se upisuju u nalaz pacijenta 8. Informacija-rezultat se prosleđuje lekaru koji je tražio analizu |
| Kakve mogu biti varijacije kod rezultata testa? | Kliničke i analitičke |
| Šta su kliničke varijacije i šta na njih utiče? | Kliničke varijacije su biološki ili fiziološki faktori. - na variranje kod iste osobe utiče ishrana, doba dana, položaj pri uzimanju krvi, vreme uzimanja uzorka, dužina sna, telesne fežbe, normalno fiziološko stanje, lekovi - na variranje između različitih osoba utiče starost, pol, rasa, genetika, zdravstveno stanje |
| Šta su analitičke varijacije? | Svi testovi pokazuju izvestan stepen varijacije tokom ponovljenih merenja istog uzorka. |
| Koji faktori utiču na kranji rezultat? | - Preanalitički (deluju pre samog testa): transport, izlaganje svetlu ili UV zračenju, stajanje uzorka pre obrade, vreme centrifugiranja, način čuvanja - analitički (deluju tokom samog testa) -postanalitički (nakon završetka testa): greške usled pogrešnog upisivanje rezultata, greške obaveštavanja pogrešnog pacijenta |
| Koji su analitički izvori varijacija? | 1. Tačnost 2. Preciznost 3. Lične greške |
| Šta je tačnost? | Dobijeni rezultati odgovaraju pravim vrednostima |
| Šta je preciznost? | - Pri ponavljanju se dobijaju slični rezultati (ne moraju odgovarati pravim vrednostima) - pojedinačne vrednosti koncentrisane su oko srednje vrednosti |
| Koji su preanalitički činioci? | - konzumiranje hrane - vreme uzimanja uzorka (diuralne varijacice, konc. nekih analita varira tokom dana) - stres - položaj tela - telesna tečnost - ciklične promene kod žena - trudnoća - farmakološki aktivne supstance i lekovi - način uzimanja krvi - hemolita, lipemija, ikterus - greške pri označavanju, transportu i drugi faktori |
| Kako položaj tela utiče na rezultat? | U uspravnom položaju je mnogo manja ukupna količina krvi, kao i izmerena vrednost nekih analita - za 5-15% je manje ukupnih proteina, albumina, lipida, gvožđa, kalcijuma, enzima |
| Šta je hemoliza? | Hemoliza je ruptura crvenih krvnih zrnaca. Najčešće se dešava usled nepropisnog uzimanja uzorka. Krajnji rezultat je prelazak sadržaja ovih ćelija u krv. U nekim slučajevima mala razblaženja mogu da utiču na rezultat nekih analita. Značajno povećanje kalijuma, magnezijuma, fosfora. |
| Šta je venostaza? | Venostaza (spori protok krvi kroz vene) može da dovede do stvaranja tromba na mestu uzimanja uzorka. Mali molekuli, voda i joni napuštaju krvne sudove, pa se makromolekuli koncentruju. Dovodi do povećanja (ukupnih proteina, proteina, Fe), holesterola, natrijuma i bilirubina. |
Want to create your own Flashcards for free with GoConqr? Learn more.