Penologie Deel 1: Waarom straffen wij? Gevangenis in België

Strafrechttheorieën
1. Waarom straffen wij?
  1. Delinquenten verdienen straf in verhouding ernst van feit
  2. Retributivisme (~vergelding)
  3. Confrontatie van dader met de norm
  4. Geöriënteerd op het verleden
  5. = niet gelijk aan wraak
Afschrikking ('Deterrence')
1. Georiënteerd op de toekomst
2. Generale en speciale afschrikking (preventie)
  1. Generaal: afschrikking van de maatschappij
  2. Speciaal: afschrikking van het individu opdat hij/zij niet opnieuw een misdrijf gaat plegen
3. Straf = gerechtvaardigd door preventieve karakter ervan
Rehabilitatie
1. Straf gericht op heropvoeding en resocialisatie van daders in de maatschappij
  1. ~Vanuit de vraag: 'Wat te doen met het feit dat grote meerderheid van delinquenten ooit terug vrijkomt?'
2. Inwerken op oorzaken van crimineel gedrag via hulpverlening, therapie & educatie
3. Van focus op 'daad' naar focus op 'dader'
Herstel ('Restorative Justice')
1. Criminaliteit als sociaal conflict dat het slachtoffer, de pleger en de samenleving aangaat
2. Justitiële interventie niet straf als doel, maar herstel van betrokkene schade
3. Invoering van bemiddeling en een groeiende aandacht voor rechten & behoeften van slachtoffers
  1. Bemiddeling in strafzaken
  2. Herstelbemiddeling
  3. Herstelgericht groepsoverleg
De vrijheidsstraf in België
1. 33 gevangenissen 16 in Vlaanderen, 14 in Wallonië & 3 in Brussel
  1. Tilburg: Huur van 650 detentieplaatsen
2. Strafinrichting: voor definitieve veroordeelden
3. Arresthuis: Voorlopige hechtenis
4. Soorten inrichtingen
  1. Gesloten 'klassieke' gevangenis
    1. Dagelijks leven volledig binnen gesloten cocon met alleen de allernoodzakelijkste bewegingen vanuit de gevangenis naar de buitenwereld
  2. Halfopen gevangenis
    1. Overdag werken, 's avonds in de cel
  3. Open gevangenis
    1. Minder strenge veiligheidsmaatregelen en verkeer mogelijk tussen gevangenen en buitenwereld, vrijwillig opvoedingsregime en minieme dwangmiddelen
5. Psychosociale Dienst (PSD)
  1. Het psychosociaal onthaal, de begeleiding met als doel re-integratie, advies verlenen over toekenning van modaliteiten van strafuitvoering, overleg met directeur
Rechtspositie van een gedetineerde
1. Basiswet legt interne rechtspositie vast als inwoners van de inrichting
2. Voorheen: gedetineerde was afhankelijk van de gunsten van de gevangenisdirectie
3. Interne rechtspositie
  1. Kernelementen
    1. Detentieschade voorkomen
    2. Normalisering van leven in de gevangenis
    3. Responsabilisering van gedetineerde
    4. Individuele begeleiding
    5. Rechtszekerheid vor gedetineerde
4. Externe rechtspositie
  1. Gedetineerde uit de gevangenis (Elektronisch toezicht, beperkte hechtenis, uitgangsvergunning, penitentiair verlof)
    1. Voorlopige invrijheidsstelling: straffen < 3j, 1/3 uitgezeten
    2. Vervroegde invrijheidsstelling: vroeger verlaten van gevangenis
'Verlies' als centraal gegeven in beleving van detentie
1. Verlies van basisvertrouwen als lid van samenleving
2. Verlies van basisveiligheid als lid van samenleving
Gevangenisstraf als 'Totale Sanctie'
1. Essentie vrijheidsstraf = mensen het grondrecht ontnemen om zich te bewegen waar ze willen en het eigen leven zelf vorm te geven
2. Instituut dat de gedetineerde 'desocialiseert' door hen op te sluiten,
  1. 'Mortification of the self' = Vervreemding van zichzelf
  2. Vervreemding t.a.v. de buitenwereld
  3. Vervreemding t.a.v. het slachtoffer en de feiten
3. Verwerking van detentie
  1. Draagkracht versus draaglast
  2. Institutionele gewenning
    1. 'Leren' leven in gevangenis, niet in echte leven
  3. Verzet tegen situatie
  4. Modelgevangene
    1. Volledig afsluiten en vermijden van confrontatie
4. 'Pains of imprisonment'
  1. Verlies van vrijheid en sociale isolatie
    1. Breuk & stopzetting van vrije leven
    2. Toename sociale isolatie
5. Detentie als menselijke grenssituatie
  1. Confrontatie met
    1. Verleden - Heden - Toekomst
    2. Grenzen van eigen bestaan
    3. Grenzen eigen mogelijkheden, persoonlijke relaties
    4. Leidt tot Zingevingsvragen
      1. 'Hoe met detentie omgaan?'
      2. 'Hoe overleven in de gevangenis?'
      3. 'Hoe orde brengen in de chaos?'
Gevolgen van detentie
1. Verlies van
  1. Privacy
  2. Gevoel van veiligheid en zekerheid
  3. Intimiteit
  4. Persoonlijkheid en eigenheid
  5. Relaties met buitenwereld
2. Gevolgen voor naastbestaanden
  1. Sociaal: vervreemding van de relatie, bezoek als buffer tegen vervreemding
  2. Economisch: zware financiele gevolgen, gerechtelijke kosten, reiskosten
  3. Psychologisch: angst, woede, schaamte, schuld, opluchting, innerlijke verscheuring, dubbele gevoelens, schaamte,...
  4. Stigmatisering: afgeleid stigma
3. Gevolgen voor kinderen van gedetineerden
  1. Psychologisch: agressie, angst, verdriet, woede, opluchting & rust
  2. Praktisch: minder ouder-kind contact, lange reisafstand naar gevangenis, lastige & moeilijke bezoektijden
Conclusie
1. Motieven om te straffen zijn uiteenlopend ≈ vloeien voort uit achterliggende mensbeeld
2. Sterke overbevolking in Belgische gevangenis en verbetering rechtspositie veelal 'op papier'
3. Gevolgen zijn ernstig en divers en treffen niet enkel de gedetineerde maar ook zijn naaste omgeving

Next up

Penologie Deel 1: Waarom straffen wij? Gevangenis in België

Description

Resource summary

Similar

	Created by Chiara Goossens over 10 years ago